BÀI 2: THƯƠNG TỔN HẰN LÊN CƠ THỂ SAU SANG CHẤN

Những uẩn ức của con người qua thời gian không mất đi, nó sẽ hằn in qua gương mặt, cơ thể và não bộ. Như vậy, người hôm nay ta gặp đều có thể vừa trải qua xáo trộn nên mặt họ mới “vừa tối vừa khó đăm đăm như thế”, hiểu điều ấy ta có thể cảm thông và biết rằng tất cả chúng ta đều cần được có không gian để chữa lành, vì khi mọi thứ đã tích tụ thành vấn đề của vật lý, sẽ cần phải có thời gian rất lâu để cơ thể hồi phục.

1.   Hậu quả của những thương tổn

Bản thân sang chấn mang lại hậu quả nhiều về mặt tâm lý và cả thể chất. Các sang chấn tích tụ lâu ngày không được hỗ trợ sớm sẽ mang lại các hậu quả như sau:

• Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD): Rối loạn này được cho là dễ dàng xảy ra và khá phổ biến với người bị sang chấn, tức trải qua sự kiện chấn động. PTSD gây ra các triệu chứng như ác mộng, các ký ức liên tục được tái hiện, dễ hồi hộp, dễ thay đổi tư duy và cảm xúc, thậm chí có thể bị chìm trong cảm xúc đau buồn và khó thoát ra. Các triệu chứng khác của PTSD trên cơ thể có thể thấy rõ như tim đập nhanh, run rẩy, khó thở, đau đầu.
• Trầm cảm và lo âu: Sang chấn có thể khiến cho nạn nhân có các vấn đề tinh thần như trầm cảm, lo âu. Nạn nhân sau khi trải qua các triệu chứng căng thẳng cực độ của PTSD sẽ dễ dẫn đến buồn bã kéo dài và khi đó, họ chìm sâu trong trầm cảm. Các triệu chứng của trầm cảm do sang chấn có thể xảy ra như: khó tập trung, tránh tiếp xúc xã hội, dễ lạm dụng chất gây nghiện. Ngoài ra, các triệu chứng căng thẳng của sang chấn sẽ gây ra vấn đề về lo âu. Một số triệu chứng của lo âu như dễ đổ mồ hôi, cảm giác lo lắng thường trực mà không có lý lo rõ ràng và khó kiểm soát được, lo sợ giao tiếp xã hội, có các nỗi sợ phi lý hoặc các cơn hoảng loạn như “sắp chết” “sắp bị tấn công”. Đối với các cơn lo âu, bạn có thể thấy nhịp tim tăng cao và thở nặng nhọc, cơ thể bị căng cứng, thắt chặt phần ở ngực, thường trực cảm giác bồn chồn. Nếu không được hỗ trợ sớm, rối loạn lo âu có thể dẫn đến bệnh tim, bệnh hen suyễn, tiểu đường và các vấn đề tuyến giáp. Bên cạnh đó, trầm cảm và lo âu kéo dài có thể giảm chất lượng cuộc sống, dẫn đến căng thẳng liên quan đến công việc.
• Tăng cường sự kích động và tức giận: sự ảnh hưởng của sang chấn có thể khiến nạn nhân trở nên dễ tức giận, dễ bị kích động, thiếu khả năng kiểm soát bản thân hơn. Thông thường, họ phải trải qua cảm xúc bất ổn và có khả năng phản ứng với các tình huống theo chiều hướng cực đoan.
• Rối loạn ăn uống: Rối loạn ăn uống là một hội chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến lao động, học tập, sức khỏe thậm chí còn đe dọa tới tính mạng của người bị mắc phải. Sự sang chấn có thể gây ra thói quen ăn uống và rối loạn ăn uống. Các biểu hiện của rối loạn ăn uống như sau:
  • Thời kỳ cuồng ăn/ăn uống vô độ. Thời kỳ này xảy ra, người có biểu hiện này sẽ ăn trong bất kỳ thời gian nào và lượng thức ăn rất lớn. Thông thường, người trải qua thời gian này sẽ cảm giác thiếu kiểm soát với việc ăn uống, không thể ngừng ăn và không thể kiểm soát được lượng thức ăn. Người rơi vào tình trạng cuống ăn sẽ ăn nhanh, ăn nhiều, cảm thấy no một cách rất khó chịu hoặc lại không thấy đói dù có một lượng lớn. Từ đó trở nên xấu hổ vì ăn nhiều, thấy chán ghét bản thân và cảm thấy tội lỗi. Trung bình, chứng cuồng ăn xảy ra ít nhất một lần một tuần trong 3 tháng. Việc cuồng ăn dẫn đến co thắt dạ dày, các triệu chứng khác về tiêu hóa như táo bón, trào ngược; trọng lượng lên xuống thất thường, khó tập trung.
  • Thời kỳ chán ăn: song song với thời kỳ cuồng ăn, rối loạn ăn uống gây ra thời kỳ chán ăn. Đặc trưng của thời kỳ này người có biểu hiện rối loạn ăn uống sẽ hạn chế không ăn uống được, có thể cơ thể sẽ không tiếp nhận, thậm chí buồn nôn. Bản thân người mắc phải chứng chán ăn có thể có cái nhìn méo mó về cơ thể, hoặc có cảm giác no không thể tiếp nhận được thức ăn. Khi ở thời kỳ chán ăn có thể sẽ gây ra tình trạng trọng lượng cơ thể thấp, rối loạn chuyển hóa và nội tiết tố, dễ bị đau đầu, buồn ngủ và thiếu năng lượng để duy trì cuộc sống lành mạnh. Thời kỳ này cũng được ghi nhận với tên là Anorexia (chán ăn tâm thần).
•  Sự cô lập xã hội: sang chấn cũng sẽ khiến cho người bị ảnh hưởng trở nên cảnh giác và tránh xa các giao tiếp xã hội. Như vậy, nó tạo ra sự mất kết nối với mọi người, cộng đồng và tạo ra sự cô lập xã hội với nạn nhân.
• Ảnh hưởng tới công việc, học tập, chất lượng cuộc sống: sự sang chấn tác động tiêu cực đến khả năng tập trung, tư duy và hiệu suất công việc. Người bị ảnh hưởng có thể gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin, dễ bị trì hoãn và có khả năng ra quyết định khi không tỉnh táo.

2.   Những vấn đề của sang chấn hằn lên não bộ