Khi âm nhạc bắt đầu, một nhịp điệu tràn đầy sức sống dẫn dắt mời gọi bất kì cơ thể nào cũng phải lắc lư, đắm chìm trong nó. Một cô gái đã nghe thấy, tuy có phần do dự, nhưng cuối cùng cô ấy vẫn quyết định di chuyển theo nhịp điệu ấy. Nhưng chuyển động của cô ấy cứng nhắc và thận trọng và có phần “cưỡng ép” . Bạn có thể thấy thoáng qua trong đôi mắt của cô gái ấy, nỗi khao khát được buông bỏ, được nhảy một cách tự do, để cơ thể mình có thể phản ứng với âm nhạc mà không cần phải bận tâm với bất kì điều gì. Nhưng cô ấy không thể. Những xiềng xích vô hình kìm hãm cô ấy, không phải do chính cô ấy tạo ra mà là do những kỳ vọng và nỗi sợ hãi, của hàng nghìn quy tắc bất thành văn vô hình đã được khắc sâu vào tâm trí cô ấy. Cô ấy cảm thấy sức nặng của ánh mắt xung quanh, phán xét, soi mói, chờ đợi cô ấy bước hụt, hoặc di chuyển một cách “ngớ ngẩn” và trở thành một trò đùa. Cô ấy bị kẹt giữa mong muốn nhún nhảy theo nhịp điệu và nỗi sợ bị nhìn thấy, chỉ trích, hiểu lầm. Như thể một phần tâm hồn cô ấy bị xiềng xích, khao khát được giải thoát, nhưng thay vì quy hàng trước cơ thể và dòng chảy, cô ấy đầu hàng trước những định kiến, ranh giới mà xã hội đã vạch ra.

Hình ảnh này không chỉ nói về một cô gái trên sàn nhảy, mà là hiện thân của một cuộc đấu tranh sâu sắc hơn. Cuộc đấu tranh của mọi phụ nữ được bảo là phải “cười nhưng không quá trớn”, phải duyên dáng nhưng không quá táo bạo, phải thể hiện nhưng chỉ trong giới hạn chấp nhận được. Đó là câu chuyện về nữ thần bị xiềng xích, một sức mạnh mạnh mẽ, rạng rỡ ẩn sau nhiều lớp ràng buộc vô hình. Nhưng nếu, chỉ trong một khoảnh khắc, cô ấy có thể phớt lờ những cái nhìn chằm chằm, để âm nhạc đưa cô ấy đi và lấy lại nhịp điệu của mình thì sao? Nếu cô ấy có thể thực sự, không hối hận, chuyển động với sự tự do vốn luôn là quyền bẩm sinh của cô ấy thì sao?

 
Hãy tưởng tượng một chú chim, đôi cánh từng sẵn sàng bay, giờ đã bị cắt cụt, bị nhốt trong một chiếc lồng mạ vàng. Nó vẫn có thể hót, và vẻ đẹp của nó vẫn được ngưỡng mộ, nhưng nếu không có sự tự do để dang rộng đôi cánh và bay cao, tiềm năng thực sự của nó vẫn chưa được phát huy. Hình ảnh này phản ánh hành trình của tính nữ trong suốt chiều dài lịch sử - một sức mạnh và sự duyên dáng to lớn, thường bị giới hạn và định hình lại bởi kỳ vọng của xã hội. Ngay từ khi một bé gái chào đời, cô bé đã được bao bọc trong một tấm chăn "nên" và "không nên", tinh tế nhưng hạn chế, làm lu mờ tiềm năng của cô bé dưới sức nặng của truyền thống và định kiến. Không chỉ vậy, đáng sợ thay, khuôn mẫu luôn được sinh ra với tư tưởng “điều này là tốt nhất cho họ - phụ nữ”, có thể giúp họ phát triển toàn diện nhất. Tuy vậy, điều này có thực sự đúng?

Cùng quay trở lại thời Trung Quốc cổ đại, nơi những cô gái trẻ - đôi khi chỉ là những đứa trẻ mới biết đi - bị bẻ gãy chân một cách đau đớn và bị trói chặt, tất cả đều nhằm theo đuổi hình dạng hoa sen "đáng mơ ước". Tục lệ này, được gọi là bó chân, không chỉ là một tiêu chuẩn về vẻ đẹp; nó còn là biểu tượng của địa vị, sự kiểm soát và sự phục tùng. Trong nhiều thế kỷ, các cô gái được dạy rằng để thực sự được ngưỡng mộ, họ phải chịu đựng nỗi đau đớn khủng khiếp và hy sinh quyền tự do di chuyển của mình. Đây là lời nhắc nhở rõ ràng về những nỗ lực của xã hội nhằm giữ phụ nữ ở đúng vị trí của họ, kiểm soát cơ thể họ và ra lệnh cho giá trị của họ.

 
Trong khi đó, trên khắp thế giới, ở châu Âu thời trung cổ, một hình thức đàn áp khác đã diễn ra: cuộc săn lùng phù thủy. Những người phụ nữ độc lập, đặc biệt là những người dám hành nghề chữa bệnh hoặc làm nghề đỡ đẻ, thường bị coi là phù thủy, bị buộc tội sử dụng ma thuật đen tối và bị tra tấn. Kết cục của họ thường là tro tàn trong biển lửa bùng cháy và trong ánh mắt lạnh lẽo của những người chứng kiến. Cuộc đàn áp do nỗi sợ hãi này không chỉ là một hiện tượng lịch sử; mà nó còn là một nỗ lực có chủ đích bịt miệng và tước quyền của những người phụ nữ có kiến ​​thức và quyền tự chủ. Đây là ví dụ ám ảnh đã để lại một vết nhơ lớn trong lịch sử về việc xã hội đã sợ hãi và chống lại quyền lực của phụ nữ sâu sắc như thế nào, khi tính nữ bị kìm hãm thay vì tôn vinh.

Sau đó là thời đại Victoria, thường được bao phủ trong hình ảnh lãng mạn về sự thanh lịch và tinh tế. Tuy nhiên, bên dưới bề mặt được đánh bóng là ngột ngạt từ kỳ vọng đối với phụ nữ phải trở hiện thân của "Thiên thần trong nhà" - một nhân vật phục tùng, đảm đang có mục đích duy nhất là phục vụ chồng và chăm sóc con cái. Phụ nữ không được khuyến khích theo đuổi giáo dục hoặc sự nghiệp; trí tuệ và tham vọng của họ bị coi là mối đe dọa đối với trật tự xã hội đã được thiết lập. Điều này không chỉ nhằm mục đích “kìm hãm” phụ nữ ở một vai trò cụ thể; mà còn nhằm mục đích đảm bảo rằng họ sẽ không dám mơ ước vượt ra ngoài bốn bức tường nhà mình. Lý tưởng thời Victoria về "Thiên thần trong nhà" hình dung phụ nữ là những người nuôi dưỡng, thụ động, hoàn toàn tận tụy với gia đình. Mặc dù hình ảnh này có vẻ lãng mạn, nhưng nó thực sự giới hạn phụ nữ trong phạm vi gia đình, ngăn cản các hoạt động trí tuệ và theo đuổi sự nghiệp. Đó là một hình thức củng cố quyền kiểm soát của chế độ gia trưởng, dưới vỏ bọc lý tưởng hóa người phụ nữ.

Ở Việt Nam, ảnh hưởng của Nho giáo là một sự hiện diện mạnh mẽ và lâu dài, định hình cách xã hội nhìn nhận và đánh giá phụ nữ. Triết lý này, có nguồn gốc sâu xa từ truyền thống, nhấn mạnh đến sự hòa hợp, tôn trọng và tầm quan trọng của việc hoàn thành vai trò của một người trong hệ thống phân cấp gia đình. Trong nhiều thế kỷ, nó đã xác định giá trị của người phụ nữ chủ yếu thông qua vai trò của họ là con gái, vợ và mẹ, coi trọng những phẩm chất như sự chung thủy, lòng hiếu thảo và vâng lời. Mặc dù những lý tưởng này nhằm mục đích thúc đẩy sự thống nhất của gia đình và sự ổn định xã hội, nhưng chúng cũng đặt ra những kỳ vọng cứng nhắc khiến phụ nữ không có nhiều cơ hội theo đuổi ước mơ và nguyện vọng của riêng mình. Trước đây, những chuẩn mực văn hóa này đồng nghĩa là cơ hội giáo dục và thể hiện bản thân của phụ nữ bị hạn chế, vì họ được khuyến khích ưu tiên các nhiệm vụ gia đình hơn tất cả. Trở thành một người con gái ngoan ngoãn, một người vợ đảm đang và một người mẹ bao dung được coi là những thành tựu đáng trân trọng nhất của người phụ nữ. Nhưng suy nghĩ này khiến chúng ta phải ngầm hiểu rằng, có nghĩa là những ước mơ và nguyện vọng của cá nhân bị gạt sang một bên, vì xã hội coi trọng việc hoàn thành các vai trò truyền thống hơn là khám phá con đường của riêng mình. Đây là một “dư tàn”của tư tưởng phong kiến đã “góp phần” gây ra các vấn đề dai dẳng như bạo lực gia đình và sự kỳ thị đối với những người phụ nữ phá vỡ các chuẩn mực truyền thống. Phụ nữ ly hôn, các bà mẹ đơn thân và những người coi trọng sự nghiệp hơn cuộc sống gia đình thường xuyên phải đối mặt với sự phán xét và phân biệt đối xử, dấy lên những cuộc đấu tranh liên tục để khẳng định quyền tự chủ và thể hiện bản thân. 

 
Nhưng ngay cả trong những hạn chế này, phụ nữ Việt Nam đã thể hiện sức mạnh và khả năng phục hồi phi thường. Những đóng góp của họ cho gia đình và xã hội, thường đạt được mặc dù phải đối mặt với nghịch cảnh đáng kể, là minh chứng cho tinh thần kiên định của họ. Ngày nay, người ta ngày càng nhận ra nhu cầu cân bằng những giá trị lâu đời này với quan niệm hiện đại về bình đẳng giới, khi phụ nữ được tôn vinh không chỉ vì vai trò của họ trong gia đình mà còn vì tài năng, điểm mạnh và khát vọng cá nhân của họ.

Đây chỉ là một vài ví dụ, nhưng chúng vẽ nên một bức tranh sống động về cách đàn áp phụ nữ đã tồn tại qua nhiều nền văn hóa và nhiều thế kỷ. Tiếng vang của những hạn chế trong lịch sử này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay, đáng buồn hơn là dưới những những hình thức tinh vi và thâm độc hơn. Phụ nữ vẫn cảm thấy áp lực phải tuân theo các tiêu chuẩn sắc đẹp không thể đạt được, vật lộn với khoảng cách lương theo giới tính và thường được kỳ vọng sẽ ưu tiên vai trò chăm sóc người khác thay vì tham vọng của chính họ - tất cả đều là hiện thân từ một câu chuyện ngàn đời từ xa xưa: sự trói buộc tính nữ. Hãy nghĩ về cách phương tiện truyền thông thường miêu tả phụ nữ - như những đối tượng của ham muốn nhục dục (đồ vật hóa) hoặc những nhân vật bất lực cần được giải cứu bởi người khác. Hoặc hãy xem xét những thông điệp “tinh tế” nhưng mang ảnh hưởng sâu đậm trong tiềm thức  mà các cô gái tiếp phải thu từ khi còn nhỏ: sự im lặng, phục tùng và không được lên tiếng cho sự thật, vì như vậy không “nữ tính”. Những ảnh hưởng này, mặc dù có vẻ vô hại, nhưng lại ăn sâu vào cả một nền văn hóa mà phụ nữ thường được đánh giá nhiều hơn về ngoại hình và thái độ của họ hơn là trí tuệ, thành tích hoặc tiềm năng của họ.

 
Những hình thức áp bức tinh vi hơn này nhắc nhở chúng ta rằng cuộc đấu tranh để giải phóng hoàn toàn tinh thần nữ tính vẫn chưa kết thúc. Hậu quả của điều này là rất sâu rộng, không chỉ ảnh hưởng đến từng cá nhân phụ nữ mà còn ảnh hưởng đến toàn xã hội. Khi phụ nữ bị từ chối cơ hội thể hiện trọn vẹn tài năng, đam mê và khả năng lãnh đạo của mình, tất cả chúng ta đều đang bỏ lỡ. Chúng ta mất đi sự phong phú của những góc nhìn đa dạng, sự sáng tạo đến từ những tâm trí không bị ràng buộc và sự tiến bộ xuất phát từ tinh thần lãnh đạo chung. Về bản chất, chúng ta đang duy trì một hệ thống không chỉ phát triển mạnh trên nền tảng của sự bất bình đẳng mà còn hạn chế tiềm năng phát triển của toàn bộ nhân loại.

 
Vậy, cái giá thực sự của những hạn chế này là gì? Chúng ta phải hy sinh điều gì khi chúng ta làm thinh trước tiếng nói, ước mơ và tham vọng của ½ dân số? Quan trọng hơn, làm thế nào để chúng ta xóa bỏ những khuôn mẫu đàn áp đã ăn sâu này? Đó là một thách thức mà chúng ta phải đối mặt nếu muốn tạo ra một thế giới mới, nơi mà mọi người - bất kể giới tính - thực sự có thể phát triển mạnh mẽ, nơi không thiên thần nào bị cắt mất đôi cánh của chính mình và mọi tiếng nói đều có thể tự do bay cao.

 
Tuy nhiên, ngay cả trong những thách thức này, vẫn có nhiều tia hi vọng xuất hiện. Phụ nữ trên toàn thế giới đang trỗi dậy, thách thức các khuôn mẫu và đòi bình đẳng. Họ đang giành lại cơ thể, bản năng giới tính và tiếng nói của mình. Thông qua khiêu vũ, nghệ thuật, hoạt động xã hội và vô số các biểu hiện khác, họ đang định nghĩa lại ý nghĩa của việc trở thành phụ nữ và tôn vinh sức mạnh đa diện của nữ tính thiêng liêng. Để giành lại sự nữ tính thiêng liêng, để mở khóa toàn bộ tiềm năng của nhân loại, chúng ta phải bắt đầu bằng cách tự hỏi: Thế giới sẽ như thế nào nếu phụ nữ không chỉ được phép tồn tại mà còn được khuyến khích để xuất sắc, để lãnh đạo, để đổi mới? Hành trình hướng tới tầm nhìn đó bắt đầu từ mỗi chúng ta, đặt câu hỏi về các chuẩn mực, viết lại câu chuyện và dám mơ về một thế giới mà mọi phụ nữ đều có thể dang rộng đôi cánh và bay cao

 
Hôm nay, khi chúng ta tôn vinh sức mạnh, sự duyên dáng và những đóng góp của phụ nữ Việt Nam, chúng ta cũng phải thừa nhận những thách thức mà họ phải đối mặt trong việc cân bằng giữa kỳ vọng truyền thống với ước mơ và khát vọng của riêng họ. Vào Ngày Phụ nữ Việt Nam này, chúng ta không chỉ ghi nhận những hạn chế trong lịch sử và hiện tại mà phụ nữ phải đối mặt mà còn tôn vinh khả năng phục hồi, sức mạnh và tinh thần kiên định của họ Vào Ngày Phụ nữ Việt Nam này, chúng ta tôn vinh lòng dũng cảm, sự kiên trì và sự cống hiến bền bỉ của họ cho những người thân yêu và cho chính mình. Chúng ta hãy tôn vinh những đóng góp độc đáo của phụ nữ Việt Nam, và ảnh hưởng ngày càng tăng của họ trong các vai trò lãnh đạo tiên phong trên nhiều lĩnh vực. Mong rằng chúng ta tiếp tục hướng tới một tương lai mà mọi phụ nữ đều được tự do thể hiện hết tiềm năng của mình, được nhảy múa mà không có cảm giác ràng buộc và chuyển động theo nhịp điệu của tâm hồn mình, của dòng chảy vũ trụ.

Chúng ta hãy cùng hướng tới một tương lai mà những giá trị lâu đời này có thể cùng tồn tại với tầm nhìn hiện đại về bình đẳng giới - một tương lai mà mọi phụ nữ đều có quyền tự do thể hiện cá tính của mình, theo đuổi đam mê và phát huy hết tiềm năng của mình!

Thân mời các bạn đọc Phần 1: TÌNH MẪU TỬ - HÌNH HÀI NGUYÊN THUỶ NHẤT CỦA TÍNH NỮ THIÊNG LIÊNG TẠI ĐÂY

Vashna Thiên Kim